Zelfredzamer worden met sociale technologie is een belangrijk uitgangspunt van Powertools.
Integratie van (toepassingen van) technologie in het dagelijks werk van een begeleider is nodig om zelfredzaamheid voor mensen met autisme daadwerkelijk te kunnen vergroten. De zogenaamde 21st century skills (ICT-vaardigheden en soft skills) helpen begeleiders bij de integratie van technologie in hun werk en vervolgens bij de ondersteuning van cliënten in het bevorderen van hun zelfredzaamheid. Het daadwerkelijk toepassen van de 21st century skills en de vertaling van die skills naar concrete handvatten blijkt nog lastig.
In dit onderzoek is onderzocht welke behoeften cliënten met ASS hebben in de begeleiding naar zelfredzaamheid met behulp van sociale technologie. Vervolgens is onderzocht welke vaardigheden begeleiders nodig hebben om cliënten met ASS te begeleiden in het zelfredzaam worden met behulp van sociale technologie.
Het onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met Siza, locatie Arnhemsestraatweg. Op deze locatie wonen ten tijde van het onderzoek 48 cliënten met ASS en werken 29 begeleiders.
Allereerst is aan de hand van literatuuronderzoek onderzocht welke vaardigheden van belang zijn voor het gebruik van sociale technologie bij begeleiders. De behoeften die cliënten hebben in de begeleiding naar zelfredzaamheid met behulp van sociale technologie is onderzocht door 3 cliënten met ASS te interviewen. De vraag welke vaardigheden begeleiders nodig hebben om cliënten met ASS te ondersteunen in het zelfredzaam worden met behulp van sociale technologie is onderzocht door 15 begeleiders uit het primaire proces te interviewen in duo-interviews en in een focusgroep.
Op basis van literatuuronderzoek blijkt dat begeleiders uit het primaire proces een aantal vaardigheden nodig hebben om cliënten met ASS te kunnen begeleiden in zelfredzamer worden met behulp van sociale technologie.
Het is belangrijk om aan te sluiten bij de belevingswereld van de cliënt met ASS; welke behoeften heeft de cliënt zelf? Om behoeften van de cliënt leidend te laten zijn is het belangrijk dat de begeleider inzicht heeft in de eigenschappen en kenmerken die horen bij de cliënt (cognitief niveau, communicatieve vaardigheden etc). De begeleider speelt een belangrijke rol
bij het maken van een afweging of een eventueel technologisch hulpmiddel past in de situatie van een cliënt. Zo kan de begeleider bepalen of de cliënt baat heeft bij en in aanmerking komt voor het gebruik van een bepaalde technologische toepassing. De begeleider maakt vervolgens de afweging welke begeleidingsstijl het beste aansluit om de technologie succesvol in te zetten in het leven van de cliënt.
Geïnterviewde cliënten geven aan het prettig te vinden wanneer de begeleider voldoende kennis in huis heeft en ervaringsdeskundige op het vlak van de sociale technologie die gebruikt wordt. Dit varieert van het daadwerkelijk gebruik maken van deze technologie tot het oplossen van problemen die ontstaan tijdens het gebruik. Geduld is de belangrijkste kwaliteit van de begeleider bij het helpen integreren van de technologie in het leven van de cliënt.
Voor begeleiders is voldoende kennis over een heldere toepassing van de technologie cruciaal. Begeleiders vinden het prettig wanneer zij weten wat er moet gebeuren wanneer er problemen zijn in het gebruik van de technologie en willen ervan overtuigd zijn dat de technologie een meerwaarde heeft en goed bruikbaar is voor de cliënt. Goede communicatie met de cliënt met ASS over het gebruik van de technologie en integratie van de technologie in hun leven wordt door de geïnterviewde begeleiders ervaren als het grootste struikelblok.
Om cliënten goed te begeleiden in het stimuleren van hun zelfredzaamheid met behulp van sociale technologie is het van belang dat de sociale technologie een meerwaarde is voor de cliënt met ASS. Belangrijk hierbij is dat technologie niet opgelegd wordt door anderen, maar voortkomt uit en aansluit op de wensen en behoeften van de cliënt.
Naast het goed kunnen inschatten van de bruikbaarheid van de technologie, is het belangrijk dat de sociale technologie op de juiste manier (waar het technologische hulpmiddel voor bedoeld is) ingezet wordt. Om de sociale technologie te leren gebruiken geven de begeleiders en de cliënten met ASS de volgende aanbevelingen:
- De begeleider weet zelf hoe het technologische hulpmiddel werkt
- De begeleider moet de cliënt voorlichting kunnen geven betreft gebruik van het hulpmiddel
- De begeleider moet voldoende geduld op brengen tijdens de voorlichting van het hulpmiddel
- De begeleider moet weten welke hulpbron hij/zij moet raadplegen wanneer het hulpmiddel niet functioneert
Aanbevolen wordt aan begeleiders in het primair proces om zelf meer kennis te vergaren op het gebied van (toepassingen) van sociale technologie, mogelijk met overheidssteun. De projectgroep doet de aanbeveling aan Siza om een cursus en bijscholing voor medewerkers aan te bieden op het vlak van sociale technologie. Ook doet de projectgroep een pleidooi voor het integreren van toepassingen van sociale technologie in de sociale opleidingen van MBO en HBO.